ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਸੰਦੀਪ ਚੱਡਾ) : ਅੱਤ ਦੀ ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ 'ਚ ਕੂਲਿੰਗ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ (ਏ.ਸੀ.) ਅਤੇ ਫਰਿੱਜਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਉਛਾਲ ਆਇਆ ਹੈ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 1 ਕਰੋੜ 10 ਲੱਖ ਏ.ਸੀ. ਛੋਟੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਦੀ ਮੰਗ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਰਲਡ ਐਨਰਜੀ ਆਉਟਲੁੱਕ 2023 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2010 ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ AC ਦੀ ਖਰੀਦ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਹਰ 100 ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ 24 AC ਯੂਨਿਟ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਪਤ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਫ਼ਤਰੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
ਕਿਉਂਕਿ ਏਸੀ ਅਤੇ ਫਰਿੱਜ ਹੁਣ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਾਤਾਵਰਨ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੂਲਿੰਗ ਯੰਤਰ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਈਡ੍ਰੋਫਲੋਰੋਕਾਰਬਨ (HFCs) ਕੂਲੈਂਟਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੁੱਖ ਰਸਾਇਣਕ ਗੈਸਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਸਾਬਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਟਾਰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਸਮਝੌਤਾ (ਮਾਂਟਰੀਅਲ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ) 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਘੱਟ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੇ, ਪਰ ਵਧੇਰੇ ਕੂਲਿੰਗ ਉਪਕਰਣ ਚਲਾਉਣ ਨਾਲ ਅਜੇ ਵੀ ਮਾਹੌਲ ਗਰਮ ਰਹੇਗਾ।
ਵਧ ਰਿਹਾ ਕੂਲਿੰਗ ਉਪਕਰਣ ਬਾਜ਼ਾਰ
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਏਸੀ ਚੱਲਣ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਕੂਲਿੰਗ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2019 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 21 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ 2050 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ AC ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 9 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ। ਯਾਨੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਵੀ 9 ਗੁਣਾ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ।
